προκύων

(Αστρον.). Αστέρας στον αστερισμό του Μικρού Κυνός, Ν των Διδύμων. Είναι διπλός αστέρας, που οφείλει τη σημασία του στον δεύτερο αστέρα του ζεύγους, την ύπαρξη του οποίου προέβλεψε ήδη από το 1844 ο Γερμανός αστρονόμος και μαθηματικός Φρίντριχ Βίλχελμ Μπέσελ (1784 – 1846), παρατηρώντας, με καθαρά μαθηματικό υπολογισμό της ουράνιας μηχανικής, την ημιτονοειδή κίνηση του Π. Όμως μόνο το 1896, δηλαδή ύστερα από περίοδο 50 ετών, ο Γερμανός αστρονόμος Τζ.Μ. Σέμπερλε, του αστεροσκοπείου του Λικ, τον ανακάλυψε, στην προσδιορισμένη θέση, ως αστέρα 13ου μεγέθους. Πρόκειται για αστέρα αμυδρότατο, με λαμπρότητα κατά 17.000 φορές μικρότερη της λαμπρότητας του Ήλιου· ανήκει στην κατηγορία των λευκών νάνων, είναι δηλαδή αστέρας με σημαντική μάζα, όπως προκύπτει από την ικανότητά του να προκαλεί διαταραχές στην κίνηση του συνοδού του.

* * *

(I)

-υνός, ο, ΝΑ

λόγια ονομασία τού διπλού αστέρα α, ο οποίος ανήκει στον αστερισμό τού Μικρού Κυνός, είναι ο τρίτος κατά σειρά λαμπρότερος αστέρας τού ουρανού και ήταν γνωστός από τους αρχαιότατους χρόνους, αφού η ονομασία του αναφέρεται σε κείμενα τού Πτολεμαίου και τού Αράτου

αρχ.

1. ο αστέρας Σείριος

2. μτφ. κόλακας που ακολουθεί κάποιον δουλικά, σαν σκυλάκι

3. στον πληθ. οἱ πρόκυνες

άνεμοι που προηγούνται τής επιτολής τού Σειρίου

4. φρ. «πικροί Καλλιμάχου πρόκυνες» — σκωπτική ονομασία τών γραμματικών, οι οποίοι έμοιαζαν με σκυλιά άγρια που δαγκώνουν (Ανθ. Παλ.).

[ΕΤΥΜΟΛ. < προ-* + κύων, κυνός «σκύλος»].

————————

(II)

-υνός, ο, Ν

ζωολ. γένος συγγενών με τις αρκούδες σαρκοφάγων θηλαστικών τής Αμερικής τα οποία ανήκουν στην οικογένεια προκυονίδες και είναι γνωστά με την κοινή ονομασία ρακούν.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. αγγλ. Procyon (< Προκύων «ο αστέρας Σείριος»].